Herbebossing is de redding voor onze planeet

Al sinds het stenen tijdperk is de mens bezig met het actief aanpassen van zijn omge-ving. Eerst werden weilanden en bossen opgeruimd en met de introductie van landbouw en veeteelt werd dit proces alleen maar versneld. Hout werd gebruikt als brandstof en om huizen te bouwen. In het moderne tijdperk heeft de exploitatie van bossen en de daarbij behorende natuurlijke hulpbronnen een verwoestend effect gehad op het milieu. In de afgelopen vijftig jaar is het tropisch bosoppervlak gehalveerd, van een wereldwijde dekking van 14% tot slechts 6% -wat gelijk staat aan ongeveer 8-9 miljoen km2. Dit lijkt misschien best een groot gebied, maar in 1947 was dit naar schatting nog 16 miljoen km2. Tegenwoordig zijn de bossen die het meest zijn getroffen gelegen in Oost-Azië en de Stille Oceaan, waaronder Myanmar, Thailand, Laos, Nieuw-Caledonië, Borneo, Su-matra en de Filippijnen. Van de oorspronkelijke tropische bosuitbreiding, bestaande uit mangroven en 15 meter hoge bomen, is nu nog maar 5% over. Zelfs het Zuid-Amerikaanse Atlantische bosoppervlak, dat zich uitstrekt van Brazilië tot Argentinië, is 85% kleiner geworden. Het probleem heeft niet alleen invloed op de verscheidenheid van habitats en de biodi-versiteit: grootschalige ontbossing heeft ook gevolgen voor het klimaat in dat betreffende gebied. Het wordt er steeds droger vanwege de sterk verminderde regenvalintensiteit en woestijnvorming. Bovendien zijn plantenwortels zo’n beetje de aderen en haarvaten van de aarde en dus een heel belangrijk structureel element. Daarom leidt ontbossing ook onvermijdelijk tot bodemerosie en grote aardverschuivingen. Al met al is ontbossing een van de meest belangrijke factoren verantwoordelijk voor de opwarming van de aarde. Verschillende rapporten van het Internationaal Panel voor Klimaatverandering (IPCC) hebben bevestigd dat ontbossing van grote groene gebieden na het gebruik van fossiele brandstoffen de belangrijkste menselijke activiteit is die het broeikaseffect veroorzaakt. Planten produceren ook energie en andere elementen door koolstof te absorberen uit lucht en grond, waardoor sommige broeikasgassen, die bij-dragen aan de temperatuurstijging van de planeet, worden omgezet in de lucht die we inademen. Maar er is ook goed nieuws. In de afgelopen eeuw zijn de bossen in Europa opnieuw gaan groeien. Dit heeft te maken met verschillende factoren: hout is niet langer een be-langrijke brandstof in de industrie en het transport en de rol van hout in constructie is drastisch kleiner geworden. Bovendien heeft het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) van de Europese Unie in de tweede helft van de 20e eeuw een reeks gemeen-schappelijke wetten vastgesteld om de landbouwproductie te optimaliseren. Door nieu-we technieken en automatisering hebben aanplanting en veehouderij tegenwoordig minder ruimte nodig dan vroeger. Ook is het grootste deel van de Europese bevolking nu geconcentreerd in stedelijke gebieden. Naast een morele verplichting is milieubehoud in toenemende mate een toeristisch georiënteerde onderneming geworden. Daarom heeft het Europese bos, dankzij de combinatie van economische groei en een sterker milieu-bewustzijn in de afgelopen 100 jaar, met ongeveer een derde kunnen groeien.

Hoewel veel Westerse landen veel waarde hechten aan de zorg voor het milieu, blijven landen zoals Duitsland, Italië, Frankrijk en het VK belangrijke consumenten van midde-len die worden geboden door ontwikkelingslanden in Afrika, Azië en Latijns-Amerika. Dit ondanks het feit dat voor de productie ervan vaak gebruikgemaakt wordt van illegale ex-ploitatie van lokale bossen. In sommige gevallen stimuleert de handel in groenten en fruit met het Westen de lokale bevolking om over te gaan op ontbossing, omdat er meer grond nodig is om groenten en fruit te verbouwen. Het herstel van onze natuurlijke omgeving is een belangrijke verantwoordelijkheid. Daarom heeft Timberland in de afgelopen 17 jaar wereldwijd een reeks projecten ge-start, waarvoor aanzienlijke middelen worden ingezet om ontbossing en verdere aantas-ting van het milieu tegen te gaan. Momenteel lopen er herbebossingsprojecten in Haïti, Noord-China, Argentinië, Duitsland, Italië, Portugal, Rusland, Venezuela en de VS. In 2016 hebben Timberland en lokale ngo's hun krachten gebundeld om wereldwijd 8,7 miljoen bomen te planten, met het doel om in 2020 10 miljoen te bereiken. Voor zulke projecten is samenwerking nodig met lokale gemeenschappen, waarbij de gelegenheid wordt aangegrepen om de bevolking te trainen in een ecologisch duurza-me manier van werken, die zij vervolgens kunnen voortzetten. Projecten in Haïti en Noord-China zijn specifieke voorbeelden van het belang dat Timberland hecht aan posi-tieve initiatieven met maatsdchappelijke impact. Het behoud van de natuur is bij deze projecten in evenwicht met de verbetering van de levensstandaard van de bevolking en van de economie in de regio. Een van de meest ambitieuze projecten is het herbebossen van de graslanden in de Horqin-woestijn in Mongolië, waar specifieke klimaatomstandigheden en het ontbreken van milieubeleid hebben geleid tot de dramatische woestijnvorming van een gebied dat eens vol graslanden en dennenbossen stond. De behoefte om ongeveer 1,3 miljard mensen van voedsel te voorzien heeft geleid tot een vermenigvuldiging van het aantal weilanden in de afgelopen dertig jaar. Dit, in combinatie met overmatige teelt, heeft ge-zorgd voor woestijnvorming in een toch al erg kwetsbaar gebied - een gebied dat naar schatting meer dan 42.000 km2 groot is, ongeveer zo groot als Zwitserland. Tussen maart en april heeft deze woestijnvorming ook buiten Mongolië schade veroorzaakt, met woes-tijnstormen die zich uitstrekten richting China, Japan, Zuid-Korea en Taiwan. In samen-werking met de Japanse ngo Green Network heeft Timberland daarom middelen en per-soneel ingezet voor regionale herbebossing. Het project begon in 2001 en in 2015 wa-ren al 2 miljard bomen geplant.